Men gan tăng cao có thể là dấu hiệu cho thấy gan của đang có dấu hiệu bất thường.
Men gan là chất xúc tác sinh học quan trọng có trong nhiều hoạt động chuyển hóa của cơ thể.
Chỉ số nồng độ men gan tăng cao là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến gan.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho các bạn về nguyên nhân gây tăng men gan, triệu chứng và cách điều trị men gan cao.
MEN GAN CAO LÀ GÌ?
Trước khi tìm hiểu về triệu chứng này, trước hết chúng ta cần phải biết được men gan là gì
Men gan là gì?
Trong gan có 4 loại men gan, thực chất đó là các enzyme và các enzyme đó là:
- Alanine transaminase (ALT)
- Aspartate transamine (AST)
- Phosphatasee kiềm (ALP)
- Gamma – glutamyl transpeptidase (GGT)
Men gan ALP có trong màng tế bào gan và GGT có trong thành tế bào của ống mật. Hai loại men gan còn lại là ALT và AST thì có trong tế bào gan.
Men gan cao là gì?
Như đã nói ở trên, men gan gồm 4 loại enzyme phía trên. Khi các tế bào gan chết đi, bị tổn thương hoặc bị viêm sẽ giải phóng các enzyme ALT và AST vào máu, đây là nguyên nhân khiến chỉ số men gan tăng cao.
Thông thường, nếu chỉ đơn thuần là việc các tế bào gan chết đi, nồng độ men gan trong máu chỉ khoảng dưới 40UI/L.
Tuy nhiên, vì một nguyên nhân nào đó khiến gan bị tổn thương hoặc viêm như do virus, bia rượu, các loại thuốc điều trị thì các chỉ số men gan sẽ tăng cao hơn mức bình thường.
Chỉ số men gan bình thường của cơ thể là: ALT: 20 – 40 UI/L, AST: 20 – 40 UI/L, ALP: 30 – 110 UI/L, GGT: 20 – 40UI/L
NGUYÊN NHÂN MEN GAN CAO
Khi kết quả xét nghiệm máu của bệnh nhân cho thấy men gan tăng cao, các bác sỹ sẽ làm các xét nghiệm sâu hơn để tìm ra nguyên nhân ngoài việc hỏi về lối sống, thói quen ăn uống của bệnh nhân.
Nguyên nhân phổ biến của triệu chứng này là do bệnh gan nhiễm mỡ. Một nghiên cứu cho thấy 25-51% người bị tăng men gan là do bệnh gan nhiễm mỡ. (Nguồn 1)
Các bệnh lý phổ biến gây ra bệnh men gan cao bao gồm:
- Sử dụng thuốc quá liều lượng
- Suy tim
- Hội chứng chuyển hóa (Metabolic Syndrome) hay còn gọi là hội chứng kháng insulin.
- Viêm gan các loại (A, B, C ..)
- Sử dụng rượu bia, chất kích thích quá độ
- Xơ gan
- Béo phì
- Gan nhiễm mỡ không do rượu
Các bệnh lý khác gây ra chứng men gan cao với mức độ ít hơn bao gồm:
- Viêm gan tự miễn
- Viêm gan do rượu
- Bệnh Celiac (tổn thương ruột non do Gluten)
- Virus Epstein-Barr
- Ung thư gan
- Hemochromatosis – triệu chứng khi cơ thể hấp thụ quá nhiều chất sắt
- Nhiễm trùng bạch cầu đơn nhân – Mononucleosis
- Nhiễm trùng hoặc nhiễm độc máu
- Rối loạn tuyến giáp
- Bệnh Wilson – quá nhiều Đồng trong cơ thể
- Viêm đa cơ – Dermatomyositis – bệnh liên quan đến viêm cơ
Một số loại thuốc, bao gồm một số thuốc giảm đau và statin, cũng có thể gây tăng men gan.
TRIỆU CHỨNG MEN GAN CAO
Men gan cao không có triệu chứng, nhưng các chứng bệnh gây men gan cao cũng có một số các triệu chứng. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây tăng men gan cũng như các triệu chứng của chúng:
Bệnh gan nhiễm mỡ
Bệnh gan nhiễm mỡ xảy ra khi chất béo tích tụ trong gan. Nếu sự tích tụ này là do sử dụng rượu, nó được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ do rượu.
Khi rượu không phải là yếu tố gây bệnh, sự tích tụ chất béo trong gan được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Những người mắc hội chứng chuyển hóa (Metabolic Syndrome) có nguy cơ NAFLD cao hơn.
Bệnh gan nhiễm mỡ đôi khi có thể gây ra mệt mỏi và đau ở bên phải của bụng, nhưng thường thì không gây ra triệu chứng nào khác.
Tìm hiểu về ăn gì để hạn chế bệnh gan nhiễm mỡ ở đây (đang cập nhật)
Hội chứng chuyển hóa
Hội chứng chuyển hóa (Metabolic Syndrome) hay còn gọi là hội chứng kháng insulin là một nhóm các dấu hiệu có liên quan đến thừa cân, béo phì, mỡ máu cao, huyết áp cao…
Hội chứng chuyển hóa là một nhóm các triệu chứng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Những triệu chứng này bao gồm:
- Đường trong máu cao
- Huyết áp cao
- Thừa cân
- Cholesterol cao
Bác sĩ có thể kiểm tra những người có một hoặc nhiều trong số các triệu chứng này để tìm nguyên nhân gây men gan cao.
Viêm gan
Viêm gan là bệnh có thể là viêm gan do siêu vi (nhiễm virus) hoặc viêm gan không do siêu vi (như viêm gan do rượu và viêm gan tự miễn).
Trong giai đoạn đầu, viêm gan thường không có triệu chứng rõ ràng. Hầu hết người mắc bệnh chỉ phát hiện ra viêm gan khi bệnh đã đến giai đoạn nặng.
Đa số các trường hợp viêm gan được phát hiện ra trong những lần khám bệnh định kỳ. Các bạn nên khám bệnh định kỳ để có thể phát hiện những bệnh nguy hiểm nhưng không có triệu chứng như viêm gan.
Có một số chủng viêm gan khác nhau, được gọi là A, B, C, D và E. Các triệu chứng của tất cả các chủng là tương tự nhau. Các triệu chứng viêm gan thường gặp bao gồm:
- Mệt mỏi
- Đau nhức cơ bắp
- Đau khớp
- Buồn nôn
- Ăn mất ngon
- Đau bụng
- Sốt
- Nước tiểu đậm
- Ngứa da
- Vàng mắt và da (vàng da)
Người mắc các bệnh viêm gan có các triệu chứng trên cũng có thể cho thấy đó là biểu hiện của bệnh men gan cao.
Sử dụng nhiều rượu bia hoặc chất kích thích
Uống quá nhiều rượu hoặc sử dụng thuốc bất hợp pháp có thể dẫn đến viêm gan hoặc tổn thương.
Viêm gan do sử dụng rượu được gọi là viêm gan do rượu. Khi thuốc là nguyên nhân cơ bản, các bác sĩ gọi đó là viêm gan độc hại.
Các triệu chứng của viêm gan do rượu và độc hại tương tự như các chủng viêm gan khác.
Nếu một người đang gặp phải các triệu chứng của chứng rối loạn rượu bia, chất kích thích, bác sĩ có thể kiểm tra nồng độ men gan của họ và đưa ra các hình thức điều trị và hỗ trợ khác nhau.
Xơ gan
Xơ gan là một loại tổn thương gan. Một người bị xơ gan có sẹo gan vĩnh viễn, có thể làm cho gan không thể hoạt động bình thường. Xơ gan cuối cùng có thể dẫn đến suy gan.
Các triệu chứng xơ gan bao gồm mệt mỏi và ngứa da. Mọi người có nguy cơ mắc bệnh xơ gan nếu họ không được điều trị viêm gan hoặc bệnh gan nhiễm mỡ.
Nếu một người có triệu chứng xơ gan, bác sĩ có thể kiểm tra nồng độ men gan để xem có bị men gan cao không.
XÉT NGHIỆM MEN GAN CAO
Xét nghiệm máu có thể phát hiện men gan tăng cao. Xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ AST và ALT tăng hay không, đây là các enzyme mà gan giải phóng khi bị viêm hoặc bị tổn thương.
Nếu bác sĩ thấy rằng một người đã tăng mức AST hoặc ALT, họ có khả năng thực hiện các xét nghiệm sâu hơn để xác định nguyên nhân cơ bản.
Các tỷ lệ khác nhau của AST so với ALT có thể chỉ ra các nguyên nhân tăng men gan khác nhau.
ĐIỀU TRỊ MEN GAN CAO
Việc điều trị bệnh men gan cao sẽ tập trung vào việc kiểm soát tình trạng gây tăng men gan do các bệnh lý khác về gan gây ra.
Các phương pháp điều trị cho một số nguyên nhân phổ biến làm tăng nồng độ men gan AST hoặc ALT bao gồm:
Xem thêm: Sản phẩm bảo vệ gan công nghệ Nano
Bệnh gan nhiễm mỡ
Bệnh nhân có thể gặp bác sĩ của họ để điều trị NAFLD (gan nhiễm mỡ không do rượu) và giảm cân. Bác sĩ có thể khuyên một người thực hiện thay đổi lối sống để giảm cân, chẳng hạn như:
- Tập thể dục nhiều hơn
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh
- Cố gắng đốt cháy nhiều calo hơn mức tiêu thụ
- Gặp chuyên gia dinh dưỡng hoặc thậm chí một huấn luyện viên cá nhân có thể giúp ai đó theo dõi kế hoạch giảm cân của họ.
Nếu một người mắc bệnh gan nhiễm mỡ do uống rượu, bác sĩ sẽ hỗ trợ họ trong việc giảm lượng rượu.
Hội chứng chuyển hóa
Phương pháp điều trị hội chứng chuyển hóa insulin bao gồm:
- Giảm cân
- Tập thể dục nhiều hơn
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh
- Khống chế lượng đường trong máu
- Giảm mức độ căng thẳng
Các phương pháp thay đổi lối sống để giảm căng thẳng bao gồm:
- Tập thể dục
- Thiền
- Yoga
- Viết nhật ký
Viêm gan
Phương pháp điều trị viêm gan phụ thuộc vào việc nó là cấp tính hay mãn tính. Bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị sau đây cho viêm gan cấp tính:
- Nghỉ ngơi tại giường
- Uống nhiều nước
- Cai rượu
- Điều trị viêm gan mãn tính thường bao gồm cả việc dùng thuốc kháng virus
Rối loạn lạm dụng rượu hoặc ma túy
Phương pháp điều trị rối loạn sử dụng rượu hoặc ma túy bao gồm:
- Liệu pháp hành vi
- Thuốc
- Các nhóm hỗ trợ
Bất cứ ai cảm thấy việc sử dụng rượu hoặc ma túy của họ đều gây ra các vấn đề về sức khỏe hoặc gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của họ nên đến gặp bác sĩ.
Xơ gan
Xơ gan là tổn thương gan vĩnh viễn, vì vậy không phải lúc nào cũng có thể điều trị được.
Các phương pháp điều trị như thay đổi chế độ ăn uống thay đổi, giảm cân và giảm tiêu thụ rượu đều có thể làm giảm nguy cơ tổn thương gan.
Chẩn đoán và điều trị kịp thời các tình trạng ảnh hưởng đến gan có thể giúp ngăn ngừa xơ gan.
KẾT LUẬN
Men gan tăng cao là dấu hiệu cho thấy một người bị viêm gan hoặc bị tổn thương. Nhiều tình trạng có thể gây viêm gan hoặc tổn thương.
Các bác sĩ sử dụng phương pháp xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ men gan cao. Họ có thể kiểm tra bất cứ ai có triệu chứng của một trong những điều kiện mà họ biết có thể dẫn đến tăng nồng độ men gan.
Nếu kết quả xét nghiệm máu của một người cho thấy họ có men gan cao, bác sĩ sẽ điều tra nguyên nhân cơ bản. Một khi họ đưa ra chẩn đoán, bác sĩ sẽ đề nghị phương pháp điều trị phù hợp.
Bệnh gan nhiễm mỡ là nguyên nhân phổ biến nhất của tổn thương gan gây ra men gan cao. Những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ có thể kiểm soát tình trạng của họ bằng cách giảm cân, nếu cần thiết, hoặc giảm tiêu thụ rượu. Các nguyên nhân khác gây viêm gan cũng có thể điều trị được.
Men gan cao thường là một dấu hiệu tạm thời. Nồng độ men gan có thể trở lại bình thường một cách nhanh chóng nếu một người tuân theo kế hoạch điều trị được đề nghị của bác sĩ cho tình trạng cơ bản.